باتل نک ( Bottleneck ) یا گلوگاه چیست ؟

مقدمه

اگر از کاربران روزمره کامپیوتر های خانگی باشید مخصوصا اگر سعی در اجرای بازی های روز را در سیستم خانگی خود داشته باشید احتمالا بعضی اوقات متوجه افت راندمان و در نتیجه افت فریم یا به اصطلاح لگ زدن سیستم خود داخل بازی شده اید . خصوصا اگر قطعات قدرتمندی نداشته باشید و یا هماهنگی از نظر قدرت بین قطعات شما وجود نداشته باشد . بطور کلی هنگامی که یک قطعه در سیستم های کامپیوتری ( سیستم های کامپیوتری میتواند شامل تمام پی سی ها ، کنسول ها و حتی گوشی های موبایل باشد ولی هدف این مقاله در خصوص سیستم های کامپیوتری است که در زمینه ی اجرای بازی ها با مشکل مواجه شده اند ) توان لازم برای همراهی یک قطعه ی دیگر را در اجرای یک دستور خاص و یا اجرای یک بازی به خصوص را نداشته باشد باتل نک ( Bottleneck ) یا گلوگاه رخ داده است  .

باتل نک چیست و چگونه از آن جلوگیری کنیم ؟

در بند قبل بطور کلی با مفهوم باتل نک آشنا شدید . البته باتل نک اکثرا در مورد پردازنده ها ( CPU ) و کارت های گرافیک ( GPU ) اتفاق می افتد ولی گاهی اوقات میتوان شاهد این بود که افت توان ناشی از رم ( RAM ) نیز باشد . بذارید با یک مثال ساده دقیق با مفهوم باتل نک آشنا شویم . فرض کنید که در حال اجرای یک بازی بر روی کامپیوتر خود هستید و با یک نرم افزار مانیتورینگ مثل MSI Afterburner دیتای کامل قطعات خود از قبیل دما ، میزان درگیری و … را مشاهده میکنید . ناگهان در نقطه ای از بازی درگیری گرافیک شما روی 60% قرار دارد ولی پردازنده ی شما 99% را نشان میدهد . در اینجا میتوان گفت که شما سی پی بو باتل نک ( CPU Bottleneck ) شده اید . عموما باتل نک کردن یا گلوگاه از عدم توازن و هماهنگی قدرت گرافیک و پردازنده ناشی میشود ولی گاهی اوقات نیز بهینه نبودن بازی مورد نظر باعث همچین افت توانی خواهد شد و ربطی به قطعات شما ندارد .

چه زمانی باید منتظر باتل نک پردازنده و چه زمانی منتظر باتل نک کارت گرافیک باشیم ؟

دو چیز در زمان اجرای یک بازی حائز اهمیت است . اولین مورد تعداد فریمی که یک بازی به شما میدهد و دوم کیفیت هر یک از آن فریم ها . تمام تنظیمات گرافیکی داخل بازی و حتی رزولوشن انتخاب شده داخل بازی مربوط به مورد دوم یعنی کیفیت تصویر خروجی و گزینه Frame Rate یا Refresh Rate داخل بازی مربوط به تعداد فریمی است که بازی در هر ثانیه برای شما میسازد . بطور کلی هنگامی که شما قصد بازی کردن با بالاترین تنظیمات گرافیکی و یا با رزولوشن بالا را دارید گرافیک شما بیشتر درگیر خواهد شد و هر زمان که قصد دارید فریم بیشتری از بازی دریافت کنید پردازنده ی شما کار بیشتری انجام خواهد داد . به زبان روان هرچه تنظیمات گرافیکی و رزولوشن بالاتر باشد گرافیک قوی تری نیاز دارید و هرچه دنبال گرفتن فریم بیشتر از بازی باشید به پردازنده ی قویتری احتیاج پیدا خواهید کرد. بنابراین اگر در هرکدام از این شرایط ، قطعه ی شما توان کافی را نداشته باشد شما گرفتار باتل نک خواهید شد .

البته این یک موضوع کلی است و به این معنی نیست که وقتی گرافیک درگیر است پردازنده شما کاری انجام نمیدهد . مسلما هرچه یک قطعه بیشتر درگیر باشد یعنی بار بر روی دوش آن قطعه بیشتر است و دیگر قعطات نیز به نسبت نیز درگیری پیدا میکنند و حتی در بازی و نرم افزار های مختلف این میزان درگیری متفاوت است و به عوامل زیادی از جمله نوع بهینه سازی کمپانی سازنده ، میزان بهینه سازی ، نوع بافت ها ، موتور گرافیکی ، میزان درگیری هسته های پردازنده و … بستگی دارد .